Tenis ziemny

WSTĘP

Współczesna wersja tenisa narodziła się w Wielkiej Brytanii pod koniec XIX w. jako lawn tennis (pol. tenis na trawie). Wkrótce po swoim powstaniu tenis rozprzestrzenił się wśród wyższych warstw anglojęzycznych społeczeństw zanim stał się popularny na całym świecie[1].Tenis jest sportem olimpijskim uprawianym na wszystkich kontynentach przez ludzi w różnym wieku. W tenisa może grać każdy, kto jest w stanie utrzymać w ręku rakietę tenisową, w tym osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich czy zawodnicy głusi.Reguły tenisowe, które po raz pierwszy spisano w 1877, w następnych dziesięcioleciach uległy jedynie kilku poważniejszym zmianom. Jedną z nich jest, wprowadzona w latach 70. XX wieku, rozgrywka tie-breakowa, drugą natomiast zaaprobowana na początku XXI w. technologia Hawk-Eye (pol. Jastrzębie Oko), umożliwiająca weryfikację decyzji sędziego w przypadku, gdy piłka trafia w pobliże którejkolwiek z linii kortu. Najważniejszymi rozgrywkami tenisowymi w roku są cztery turnieje tworzące tzw. Wielki Szlem: Australian Open, Roland Garros, Wimbledon oraz US Open. Wśród zawodów reprezentacji międzynarodowych wyróżnia się: Puchar Davisa, Hopmana, rozgrywki Fed Cupu oraz Drużynowy Puchar Świata.

HISTORIA

Początki

Początki tenisa wiążą się ze średniowieczną grą uprawianą przez mnichów w europejskich klasztorach. W tej wersji tenisa piłkę uderzało się dłonią, stąd grę tę nazywano jeu de paume (pol. gra dłonią)[2]. Grę tę zaczęto określać mianem prawdziwego lub królewskiego tenisa[1]. Wkrótce potem wprowadzono do użytku skórzane rękawice, te natomiast zastąpiły w XVI w. prototypy pierwszych rakiet. Pierwsze piłki do tenisa były wykonane z drewna. Z czasem ustąpiły one pola lepiej odbijającym się skórzanym piłkom wypełnionym celulozą[1]. Gra szybko zyskiwała na popularności zwłaszcza we Francji, gdzie spopularyzowali ją członkowie rodziny królewskiej, oraz w Anglii, której królowie Henryk VII oraz Henryk VIII byli zapalonymi graczami i rozkazali budować korty w całym kraju[3]. Według legendy to właśnie Henryk VIII "wymyślił" serwis (ang. service), czyli uderzenie rozpoczynające wymianę – ponieważ król był zbyt gruby, by móc podrzucić piłkę do góry robili to za niego służący (ang. servants).

Narodziny współczesnej gry[edytuj]

Tenis w obecnej postaci może być wywodzony z dwóch różnych źródeł. Między 1859 a 1865 major Harry Gem wraz ze swoim przyjacielem Augurio Parerą opracowali grę będącą mieszanką sportów rakietowych i baskijskiej gry peloty. Pierwsze mecze tenisowe rozgrywali na trawniku do gry w krokieta w posiadłości Gema w Birmingham[4][5]. W 1872 razem z dwoma miejscowymi lekarzami, Fredericiem Haynesem i Arthurem Tomkinem założyli pierwszy na świecie klub tenisowy w Leamington Spa[6].

 Dama w stroju tenisowym, 1881

W grudniu 1873 major Walter Clopton Wingfield opracował podobną grę, w którą grano podczas przyjęć w ogrodzie jego walijskiej posiadłości Nantclwyd[7]. W 1874 roku major opatentował[8] tę grę nadając jej grecką nazwę sphairistike, znaną również jako lawn tennis. Do jej opisu Wingfield zapożyczył znaczną część francuskiego słownictwa stosowanego w tenisie królewskim:

 Tenis wywodzi się od francuskiego tenez będącego formą trybu rozkazującego od czasownika tenir oznaczającego Gramy!/(Zaraz) serwuję![9]

Rakieta pochodzi od słowa raquette, które z kolei wywodzi się z arabskiego rakhat, oznaczającego dłoń[10].

Równowaga (ang. deuce) pochodzi od francuskiego wyrażenia à deux le jeu, oznaczającego "gem dla obu", czyli równowagę[3].

Uważa się, że love, czyli zero, pochodzi od holendersko-flamandzkiego rzeczownika lof, oznaczającego honor lub francuskiego rzeczownika l'oeuf, oznaczającego jajko, którego kształt przypomina zero[3].

Sposób punktacji w gemie – kolejno 15, 30, 40 pochodzi od francuskich liczebników quinze, trente oraz quarante, które łączy podobna wymowa końcówek, lub od kolejnych ćwiartek zegara (15, 30, 45), przy pomocy których określano wynik w gemie przed pojawieniem się komputerów, przy czym 45 zostało z biegiem czasu uproszczone do 40[3].

Część zasad opisanych w ośmiostronicowej książce Wingfielda Sphairstaike or Lawn Tennis[11] nie przetrwała próby czasu[12]. Boisko do gry, które początkowo miało kształt dwóch trapezów złączonych podstawami od 1877 roku przybrało obecną formę prostokąta[12]. W tym samym roku All England Croquet Club (pol. Wszechangielski Klub Krokieta) dodał do swojej nazwy człon Lawn Tennis przejmując jednocześnie zadanie regulacji przepisów